Jedną z ważniejszych cech fizycznych kamieni jubilerskich jest wykorzystywana przez gemmologów przynależność do określonego układu krystalograficznego:
- regularny - diament, granat, spinel, piryt;
- tetragonalny- cyrkon, rutyl, skapolit, wezuwian;
- heksagonalny - szmaragd, akwamaryn, apatyt;
- trygonalny - rubin, szafir, ametyst, turmalin;
- rombowy - aleksandryt, andaluzyt, aragonit, topaz, peridot;
- jednoskośny - kuncyt, hiddenit, jadeit, nefryt, diopsyd;
- trójskośny - amblygonit, amazonit, labradoryt, turkus.
Poza tym, jednołomność optyczna kamieni z układu regularnego oraz ciał bezpostaciowych (amorficznych) oraz dwójłomność kamieni z pozostałych sześciu układów krystalograficznych pozwala na odpowiednie przyporządkowanie badanego kamienia. Kamienie amorficzne to mołdawit, obsydian, bursztyn, szkło - produkt sztuczny, opal, gagat, kość słoniowa, żywice - produkty sztuczne.
Kamienie dwójłomne z układu tetragonalnego, heksagonalnego i trygonalnego wykazują jednoosiowość optyczną, natomiast kamienie z układu rombowego, jednoskośnego i trójskośnego wykazują dwuosiowość optyczną.
Do istotnych elementów pomocniczych wykorzystywanych przy identyfikacji kamieni jubilerskich zaliczyć należy również:
- barwę, przezroczystość, pleochroizm czyli wielobarwność;
- charaktery optyczny (negatywny lub pozytywny);
- obraz wnętrza kamieni przezroczystych (inkluzje stałe, cieczowe, gazowe, pozostałości po stopie, pozostałości po materiale z tygla, strefy naprężeń).
Narzędzia gemmologa
Warsztat gemmologa wyposażony w niżej wymienione instrumenty, przyrządy i urządzenia pozwala na identyfikację oraz ocenę jakościową kamieni jubilerskich: lupa aplanatyczno-achromatyczna 10x, lampa światła białego, lampa światła żółtego, lampa światła UV 366 nm - długi i UV 254 nm - krótki, kamienie porównawcze dla ustalenia barwy oszlifowanych diamentów jubilerskich, mikroskop pionowy z podwójnym oświetleniem, polaryskop z soczewką konoskopową, refraktometr z cieczą kontaktową (ciecz Andersona), mikroskop gemmologiczny, poziomy z cieczami immersyjnymi, spektroskop, dychroskop, waga hydrostatyczna, waga karatowa, ciecze ciężkie, przyrząd do pomiarów liniowych, pincety i chwytki.
Kamienie syntetyczne, produkty sztuczne i kamienie poprawiane nie podlegają ocenie jakościowej. Kamienie poprawiane to kamienie, w których za pomocą manipulacji - wygrzewania, nasycania dyfuzyjnego, wypełniania szczelin, napromieniowania zmienia się lub poprawia cechy kamieni, tj. barwę, czystość, przezroczystość.
Właściwe opisanie badanych kamieni wyklucza pomyłki oraz wpływa na zmniejszenie wątpliwości podczas identyfikacji. Elementami opisu każdego kamienia jubilerskiego mogą być:
- nazwa gemmologiczna: np. rubin, szmaragd, syntetyczny aleksandryt;
- rodzaj szlifu: szlif gładki - kaboszon (podstawa kamienia może być wypukła, płaska lub wklęsła); - szlif fasetowy - szmaragdowy, schodkowy, tablicowy, nożycowy, cejloński, brylantowy, cyrkonowy, 8/8,16/16 - szwajcarski, rozetowy (rozeta holenderska, antwerpska - brabancka, 3-ścienna, 6-ścienna, raut). W tym miejscu należy również wspomnieć o gliptyce, sztuce rzeźbienia i rytowania kamieni szlachetnych i ozdobnych. Efektem pracy rytowników i rzeźbiarzy są przepiękne gemmy: kamea z reliefem wypukłym oraz intaglio z reliefem wklęsłym.
- forma szlifu: okrągły, owalny, łezka, markiza, kwadrat, prostokąt, ośmiokąt, trójkąt, trapez, serce.
- wymiary w milimetrach, pomiar z dokładnością do 0,01 mm - najmniejsza i największa średnica, długość, szerokość, wysokość i głębokość przy kaboszonach z wklęsłą podstawą;
- masa w karatach (1 kr = 0,2 g), ustalana z dokładnością do 0,01 kr;
Przy opisie kamieni jubilerskich należy uwzględnić również takie cechy kamieni jak:
- barwa - dla oszlifowanych diamentów jubilerskich barwę ustala się według unormowań międzynarodowych zalecanych i stosowanych przez rzeczoznawców Stowarzyszenia Rzeczoznawców Jubilerskich, przy zastosowaniu koloryskopu wyposażonego w lampę światła białego oraz kamieni porównawczych, dla pozostałych kamieni jubilerskich zgodnie z obserwowaną barwą przy zastosowaniu lampy światła białego. Barwa kamieni oceniana jest okiem nieuzbrojonym, a na podstawie tej obserwacji ustala się barwę kamienia i stopień jej nasycenia;
- czystość - dla oszlifowanych diamentów jubilerskich czystość ustala się przy zastosowaniu lupy o powiększeniu 10x oraz lampy światła białego według unormowań międzynarodowych, zalecanych i stosowanych przez rzeczoznawców Stowarzyszenia Rzeczoznawców Jubilerskich, natomiast dla pozostałych kamieni czystość ustala się, obserwując kamień okiem nieuzbrojonym;
- proporcje - 4 stopnie: bardzo dobry, dobry, średni, słaby;
- jakość szlifu - symetria i polerowanie, 4 stopnie: bardzo dobry, dobry, średni, słaby;
- fluorescencja, zdolność kamienia do barwnego świecenia obserwowana w świetle UV 366 nm - długi, 4 stopnie: silna, wyraźna, słaba, brak.
Polecamy również Jaka biżuteria będzie pasowała do Twojego typu twarzy?
Polecamy również: Swarovski - historia marki
Dowiedz się jak rozpoznać kamień szlachetny
Sprawdź horoskop Majów i dowiedz się jaki kamień szlachetny wybrać
