Kamienie szlachetne cenione są od najdawniejszych czasów z powodu swojej urody. Od wieków używa się ich do 
wyrobu biżuterii lub ozdabia nimi rozmaite przedmioty, a także rzeźbi i kolekcjonuje.
Z wyjątkiem materiałów pochodzenia organicznego, takich jak korale czy perły, większość kamieni szlachetnych to minerały powstałe w skorupie ziemskiej wskutek działania procesów geologicznych. Każdy minerał ma określony skład chemiczny i zbudowany jest z atomów ułożonych w charakterystyczny dla siebie sposób, dzięki czemu jego fizyczne i optyczne własności zmieniają się w wąskich granicach i mogą być podstawą identyfikacji.
Kamień szlachetny musi być piękny, trwały i rzadko występować w przyrodzie. Do oceny piękna kamienia potrzebne jest światło, ponieważ to właśnie jego odpowiednie odbicie i załamanie w kamieniu decyduje o barwie szmaragdu, „ogniu” diamentu, czy grze barw opalu. Minerały często znajdowane są w postaci obtoczonych okruchów lub niedoskonale wykształconych czy uszkodzonych kryształów, a swoistego piękna nabierają dopiero po precyzyjnej obróbce - szlifowaniu i polerowaniu.
Kolejny ważnym warunkiem jest trwałość kamieni szlachetnych - muszą być one zwięzłe i twarde oraz odporne na czynniki chemiczne. Fryderyk Mohs- mineralog niemiecki- opracował względną skalę oceny twardości minerałów. Wybrawszy dziesięć minerałów, uszeregował je w taki sposób, że każdy z nich można zarysować minerałem następnym w skali (mającym wyższą twardość). Różnice twardości kolejnych minerałów w skali Mohsa nie są równe. Korund (9 stopień w skali Mohsa) i diament (10) znacznie bardziej różnią się twardością niż korund (9) i talk (1). Minerały stosowane w jubilerstwie muszą być wystarczająco zwięzłe i twarde, aby nie ulegały zniszczeniu i nie ścierały się w użyciu. Nawet kurz zawierający zwykle maleńkie ziarenka kwarcu, którego twardość według skali Mohsa wynosi 7, może z czasem zarysować kamienie o niższej twardości.
Twardość minerałów związana jest z ich budowa wewnętrzną. Wiele minerałów pod wpływem uderzenia lub nacisku pęka wzdłuż płaskich powierzchni, które nazywa się płaszczyznami łupliwości. W danym minerale płaszczyzny te mają zawsze ten sam kierunek, ponieważ cząsteczki są tam najsłabiej związane. Diament jest najtwardszym minerałem występującym w przyrodzie, lecz może się on łatwo rozłupać, gdy upadnie z wysokości na twarde podłoże lub zostanie silnie uderzony. Łupliwość kamieni jest często wykorzystywana we wstępnym etapie obróbki, przy przygotowywaniu ich do szlifowania i polerowania. Jadeit i nefryt składają się ze ściśle splątanych włókien lub ziaren i dzięki temu są tak zwięzłe, że nie można ich rozbić młotkiem, mimo że ich twardość według Mohsa wynosi tylko 7.
Gdy minerał pęka wzdłuż innych powierzchni niż płaszczyzny łupliwości, mówimy o jego przełamie. W zależności od kształtu powstałej powierzchni, przełam nazywamy równym lub nierównym, haczykowatym, muszlowym. Szklane imitacje kamieni szlachetnych wykrywa się często po ich muszlowym przełamie.
Rzadkość występowania kamieni wpływa na ich wartość. Zdarza się, że jakiś minerał jest dość rozpowszechniony w przyrodzie, jednak jego okazy o jubilerskiej jakości są wyjątkowo rzadkie. Przykładem może być kwarc - jest bardzo pospolity, lecz tylko nieliczne kryształy kwarcu nadają się do obróbki. Diamenty jubilerskie są bardzo rzadkie, lecz większość z nich można obrabiać. Wartość handlowa kamieni szlachetnych zależy nie tylko od ich wielkości i masy, ale także od ich barwy, połysku, czystości i formy kryształów. Jednostką używaną do określania masy kamieni szlachetnych jest karat (1 ct = 200 mg).
Poznaj wyjątkowe kolekcje biżuterii w sklepie Jubiler
Polecamy również:
